Dilyn Iesu nid y traddodiadaeth: gwersi i Eglwys Loegr

Wedi dwy noson yng Nghaerdydd dwi wedi dianc yn ôl i'r Fro yn barod am seibiant (mi fydda i'n dychwelyd i'r steddfod fory cofiwch). Nol yn Llanddarog fe'm syfrdanwyd i weld fod Tom Livingston yn y Western Mail yn dyfynnu fy mlog, dyma maen dweud:

Not everyone is a fan of this mini-Glastonbury [maes b] exising in pararell to the main Eisteddfod, though. Las year Welsh blogger Rhys Llwyd complained of the Eisteddfod's “dark secret” - the huge amount of booze consumed on Maes B.
“After the carnage of Maes B my conscience told me I had to say something,” he wrote. “I'm not against drinking, just be sensible and do it in moderation.

”

Chwarae teg i Tom, maen fy nyfynnu yn ei gyd-destun yn gywir er fe ddylwn ychwanegu mod i yn ffan o wyliau cerddorol ac mae dim ond y diwylliant yfed yn dwll a chyffuriau sy'n cyd-fynd ag ef yr ydw i'n anghyfforddus ag ef.

Ond erthygl llawer mwy difyr yn y Western Mail ddoe oedd un yn sôn am y dadlau rhwng yr Anglicaniaid “ceidwadol” a “rhyddfrydol.” Pen-bandit y garfan geidwadol ydy Henry Orombi, Archesgob Uganda. Wrth wylio rhaglen ddogfen am yr ymryson bythefnos yn ôl fe sylwais am y tro cyntaf difrifoldeb y rhwyg yn yr eglwys Anglicanaidd. Arwynebol yn unig yw'r ddau issue o ordeinio menywod ac ordeinio pobl sy'n ymarfer rhyw gwrywgydiol oblegid y broblem waelodol sydd tu ôl y dadlau diweddar yw democratiaeth, hynny yw diffyg, o fewn yr Eglwys Anglicanaidd. Eglwys Loegr yw pen-eglwys y gymuned Anglicanaidd ac felly Archesgob Caergaint, Rowan Williams, yw arweinydd de facto y gymuned Anglicanaidd yn rhyngwladol. Yn hanesyddol gellid deall pam – honno oedd y fam eglwys a honno anfonodd genhadon i sefydlu esgobaethau Anglicanaidd dros y byd, yn arbennig yn Affrica. Ond bellach mae Eglwys Loegr ar drai difrifol tra bod yr Eglwys Anglicanaidd yn Affrica yn gweld diwygiadau nerthol gyda miloedd ar filoedd yn dod i gredu ac eglwysi newydd yn agor ym mhob tref. Er enghraifft mae 25% o Anglicaniaid y byd yn byw yn Nigeria yn unig! Gan mai pobl yw eglwys ac nid adeiladau na sefydliadau fe ddylai canolbwynt a phencadlys yr Anglicaniaid bellach fod yn Affrica ac nid yn Lloegr a Chaergaint. Fodd bynnag gan fod yr Eglwys Anglicanaidd yn eglwys an-nemocrataidd mae'r Eglwys yn Lloegr yn gwrthod ildio a symud pen yr Eglwys at drwch ei haelodau yn Affrica.

Yn y Western Mail mae Henry Ormbi, Archesgob Uganda, yn cyfeirio at y diffyg democratiaeth yma o fewn yr Eglwys Anglicanaidd yn “a remnant of British colonialism.” Mae'r Archesgob Ormbi wrth gwrs yn llygad ei le – mae'r “hawl ddwyfol” yma mae Eglwys Loegr ac Archesgobaeth Caergaint yn hawlio dros holl Anglicaniaid y byd yn sylfaenol ang-Nghristnogol. Fe â Ormbi ymlaen i ddweud: “Even the Pope is elected by his peers. But what the Anglicans have is a man appointed by a secular government.”

Nid yw Henry Ormbi a'i gyd Anglicaniaid “ceidwadol” heb ei bai chwaith – er enghraifft maen nhw'n cefnogi “state-sponsored persecution of lesbians and gay men.” Dwi ddim yn meddwl fod lle i ddefnyddio deddfau gwlad i orfodi gwerthoedd Cristnogol ar bobl – mae hynny hefyd yn anghristnogol oherwydd mae Iesu sy'n newid calonnau pobl ac nid deddfau gwlad.

Rwy'n eithriadol o falch o'n traddodiad annibynnol anghydffurfiol ni yng Nghymru ac mae'r holl hw ha yma yn profi o'r newydd nad ydy model hierarchaidd yr eglwys Anglicanaidd yn abl i genhadu i'n cymdeithas ni heddiw. Mae'r ceidwadwyr oddi mewn iddi, lle mae fy nghydymdeimlad i yn syrthio, ddim wedi deall yr angen i ddangos cariad a gras tuag at bobl sy'n sylfaenol anghywir ac mae'r rhyddfrydwyr yn eu hymgais i ddenu a charu wedi cyfaddawdu ar y gwirionedd.

Mae angen synthesis newydd. Mae angen bod yn driw i wirionedd a chariad Crist.