Bloody Sunday a Phechod Cyfundrefnol Prydeindod

Echnos bues i yn gwylio'r ffilm Bloody Sunday (2002) sydd â James Nesbitt yn actio'r Cenedlaetholwr Gwyddelig Protestannaidd (ie, diddorol iawn) Ivan Cooper. Ivan wrth gwrs oedd yn trefnu ac arwain yr orymdaith heddychlon ddi-drais a drodd erbyn diwedd y dydd yn un o'r erchyllterau mwyaf o law gwladwriaeth so-called “gwaraidd” o fewn cof. Roedd y ffilm yn wirioneddol wych ac maen rhaid i mi gydnabod na chyffyrddodd yr un ffilm a mi cymaint ag y gwnaeth hon, roeddwn ni yn fy nagrau. Yr hyn oedd yn taro dyn fwy na dim oedd ffolineb a dallineb llwyr yr awdurdodau Prydeinig ar y diwrnod. Yr hyn oedd yn frawychus oedd mae dim ond cenhedlaeth yn ôl digwyddodd hyn, roedd y barbariaeth yr oedd y milwyr yn ei ddangos fel rhywbeth cyntefig allan o'r croesgadau – maen frawychus i feddwl y bod, mwy na thebyg, rhai o'r milwyr ifanc oedd yn gyfrifol am lofruddio pedair ar ddeg o'r protestwyr di-niwed mwy na thebyg erbyn heddiw yn dal swyddi uchel a phwerus o fewn y weinyddiaeth amddiffyn.

Dwi wedi cael fy meirniadu yn y gorffennol am fynd dros ben llestri wrth feirniadu'r Wladwriaeth Brydeinig a'i Chenedlaetholdeb ffiaidd Imperialaidd ond wrth i mi wylio'r ffilm a darllen mwy am hanes y diwrnod trist hwnnw yn 1972 fedrai ddim ond dod i'r casgliad eto fyth fod yna'r fath beth a phechod cyfundrefnol (structural sin) ac fod y Wladwriaeth Brydeinig a'i meddwl a'i seicoleg yn dod o un lle yn unig sef yn syth allan o byrth uffern. Diolch byth am Waredwr cryf i'r gwan!

Mae'r fideo isod yn dangos rhannau o'r ffilm ond da chi gwyliwch y ffilm gyfan os nad ydych wedi ei gwylio eto: